Sut i wneud adroddiad am drosedd treftadaeth
Mae gan Gymru lawer o safleoedd archaeolegol, gan gynnwys olion gweladwy fel siambrau claddu, olion adeiladau, waliau, gwrthgloddiau, ac olion sy’n dyddio o’r cyfnod cynhanesyddol hyd at yr 20fed ganrif.
Mae rhai wedi’u claddu, fel ffosydd, neu dir caeëdig, olion cynhanesyddol bregus, tystiolaeth amgylcheddol mewn mawn er enghraifft, ac nid ydynt i’w gweld uwchben y ddaear.
Mae rhai o’r rhain yn henebion rhestredig oherwydd eu pwysigrwydd cenedlaethol, ac mae’r rhain yn ffurfio tua 10% o’r archaeoleg hysbys yn y Cofnod Amgylchedd Hanesyddol.
Daw pobl o bellteroedd i ymweld â’r nodweddion hyn, ond yn anffodus, mae rhai nad ydynt yn eu parchu.
Ers lansio Ymgyrch Treftadaeth Cymru yn 2022, mae Heddluoedd Cymru wedi bod yn gweithio ochr yn ochr â Cadw, Llywodraeth Cymru, Cyfoeth Naturiol Cymru, Parciau Cenedlaethol, yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol, Gwasanaeth Tân ac Achub Canolbarth a Gorllewin Cymru, ymddiriedolaethau archaeolegol a gwirfoddolwyr i godi ymwybyddiaeth o Droseddau Treftadaeth a’u hatal.
Dyma rai enghreifftiau o Droseddau Treftadaeth
Rhoi gwybod am droseddau treftadaeth
Ydych chi wedi gweld Trosedd Treftadaeth? Beth i’w wneud nesaf.
Rhowch wybod am y drosedd gan ddefnyddio un o’r opsiynau canlynol. Dyfynnwch “Ymgyrch Treftadaeth Cymru” wrth riportio
- Riportiwch drwy wefan yr Heddlu.
- Riportiwch drwy ddeialu 101 lle nad yw’n sefyllfa o argyfwng.
- Riportiwch drwy ddeialu 999 mewn argyfwng. Os ydych chi’n ymwybodol o drosedd sy’n digwydd ar y pryd, ffoniwch yr heddlu ar unwaith.
- I drosglwyddo gwybodaeth am weithgarwch troseddol ac aros yn ddienw, cysylltwch â Crimestoppers ar 0800 555 111 neu drwy fynd i www.crimestoppers-uk.org
Wrth roi gwybod am sefyllfa lle mae trosedd treftadaeth yn cael ei hamau, cofiwch gynnwys cymaint â phosibl o’r wybodaeth ganlynol:
- Enw’r nodwedd hanesyddol (os yw’n hysbys). Mae gwybodaeth ddefnyddiol i helpu i adnabod henebion ar gael ar wefan Cadw ar gyfer safleoedd gwarchodedig ac ar wefan Archwilio ar gyfer safleoedd heb eu dynodi.
- Manylion y digwyddiad.
- Gwybodaeth am ddrwgweithredwyr posibl, gan gynnwys rhifau cofrestru cerbydau (lle bo hynny’n berthnasol).
- Dyddiad ac amser y digwyddiad, gan gynnwys pryd y buoch chi’n dyst i’r mater(ion).
- Lleoliad y digwyddiad (cyfeiriad, cod post, cyfeirnod grid, ac ati).
Os ydych chi’n meddwl bod yr eiddo yn adeilad rhestredig, cysylltwch ag adran Gadwraeth eich Awdurdod Lleol i sicrhau ei fod yn ymwybodol o unrhyw ddifrod sydd wedi’i achosi i’r ased.
Os ydych chi’n meddwl bod yr eiddo’n heneb gofrestredig, cysylltwch â Cadw i sicrhau ei fod yn ymwybodol o unrhyw ddifrod sydd wedi’i achosi i’r ased.
Byddwch yn barod i ddarparu datganiad tyst i’r heddlu fel rhan o unrhyw gamau gweithredu ffurfiol gan yr heddlu o ganlyniad i’r digwyddiad.
Sut mae rhoi gwybod am drosedd treftadaeth
